[Jelenia Góra] Stara Papiernia (Papierfabrik Weltende)

Na tzw. Końcu Świata, w dość nietypowym miejscu, bo w dolinie Bobru, na wyspie otoczonej rzeką powstała papiernia - Papierfabrik Weltende GmbH, być może znana również pod nazwą Schlesische Cellulose- u. Papierfabriken AG, Werk Weltende bei Hirschberg.

Tak zwany Koniec Świata (Weltende) znajduje się na północny zachód od Jeleniej Góry, na prawym brzegu Bobru, jeszcze przed schroniskiem Perła Zachodu. Nazwa "Koniec Świata" wzięła się ponoć stąd, że do tego miejsca dochodziły piesze wycieczki spacerowiczów z Jeleniej Góry, które szły wzdłuż Bobru tzw. Borowym Jarem, ponieważ dalej iść się nie dało.

Papiernię zbudowano w 1873 roku na miejscu istniejącej tu od 1864 roku ścieralni drewna. Miejsce to stało się wyspą dopiero po przekopaniu kanału, doprowadzającego wodę do elektrowni, która dostarczała energii na potrzeby funkcjonowania fabryki. Rzeka natomiast zaopatrywała zakład w wodę, niezbędną przy produkcji papieru. Z tych powodów wybór miejsca budowy nie był bez sensu, mimo występowania zagrożenia powodziowego.

Papiernia funkcjonowała do 1945 roku, kiedy to została zniszczona podczas działań wojennych. Z tym wydarzeniem wiąże się pewna tajemnica.

Budynki papierni zostały ponoć wysadzone w powietrze przez wycofujących się Niemców, ponieważ w budynkach zakładu miała podczas wojny funkcjonować tajna komórka Abwehry, która zajmowała się na wielką skalę fałszowaniem dolarów i funtów (podobne działania miały mieć miejsce w Dąbrowicy na zachód od Jeleniej Góry). Cała operacja o kryptonimach "Bernhard" lub "Andreas" miała na celu destabilizację gospodarek aliantów przez zalanie ich fałszywymi banknotami, co miało spowodować po pierwsze inflację, po drugie chaos potęgowany próbami wycofania podrobionych banknotów z rynku. Przy produkcji miano zatrudniać specjalnie wyselekcjonowane osoby, skazane za fałszerstwa banknotów w Niemczech i krajach podbitych. Więźniowie ci mieli ponoć bardzo dobre warunki i liczne przywileje. Podobno ich obóz znajdował się niedaleko od fabryki - w Siedlęcinie.

Pożoga wojenna w sporej części ominęła Jelenią Górę i to były jedne z niewielu w sumie budynków, zniszczonych podczas wojny.

Elektrownia przetrwała wojnę i funkcjonuje nadal jako [link widoczny dla zalogowanych]. Ruiny papierni [link widoczny dla zalogowanych].

Jak kiedyś wyglądała papiernia w jej najlepszych czasach można zobaczyć na tej fotce:

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Dziś to ruiny.