Fabryka maszyn (zbrojeniowa?) w Krzaczynie

Czytajac temat o Antownówce znalazłem informacje o tym, że do Krzaczyny byli dowożeni wiezniowie z Kamiennej Gory do pracy w fabryce zbrojeniowej. Poszukalem na szybko w necie i okazalo sie ze w Krzaczynie w budynku bielnika budowano jakies podziemia. Pierwotnie byla to fabryka wlokiennicza, pozniej zagospodarowana przez wojsko w celach produkcji zbrojeniowej. Pod fabryka maja znajdowac sie podziemia (nie wiadomo dokladnie jakiej powierzchni i kubatory), ktore nie sa do konca zbadane (podobno sa miny). Na paru forach znalazlem informacje o tym, ze fabryka mial kierowac Wermacht i produkowac tam czesci do V2 i V3. Uznaje to za oczywista bujde, niemneij jednak temat jest dla mnie ciekawy. Jako ze mam do Krzaczyny jakies 3 minuty jazdy samochodem, a spacerem 15 minut postaram sie pojezdzic troche po okolicy i dowiedziec czegos ciekawego. Jesli ktos mialby jakies informacje na w/w temat to bylbym bardoz wdzieczny.

Dodam to co wiem o Krzaczynie. Krzaczyna (obencie dzielnica Kowar)
[link widoczny dla zalogowanych] ,
jest miejscowością, leżącą przy drodze między Kowarami a Karpaczem. Od Karpacya jest to ok 5 km drogi, a od Kowar 2. W tej chwili wieś liczy nie więcej jak 1000 mieszkańców. Znajduje się tu żwirownia, która obecnie jest wykorzystywana jako dzikie kąpielisko. Znajdowały się tu zakłady R-1, czyli fabryki uranu z Kowar. Do wsi kiedyś zaliczano osadę Budniki, która istniała kiedyś jako osiedle bud rolniczo-turystycznych. Osada zniknęła kilkadzisąt lat temu z powodu zaniknięcia ruchu tirystycznegio w tym rejonie i braku mozliwości uprawy z powodu bardzo małego nasłonecznienia.

Rozmawiałem ze znajomą osobą, mieszkającą w Krzaczynie. O budynku bielnika nie ma pojęcia, ale jak powiedziałem o fabryce maszyn od razu wiedziała o co chodzi. Sama fabryka to dosc spory plac z halami produkcyjnymi i kilkoma małymi budynkami. Leży przy torach, ktorymi kiedys jezdzily pociagi z Kowar. Hale obecnie sa podzielone na mniejsze czesci, w ktorych znajduja sie siedziby jakis malych firemek produkujacych rozne rzeczy. Na teren mozna sie dostac przez glowna brame wzjazdowa, nie wiem tylko do ktorego momentu mozna sobie swobodnie chodzic. Jest tez druga brama, dzialajaca na pilota, z ktorej korzystaja wlasciciele niektorych firm. Terenu zawsze pilnuje jakis stroz. Pod halami maja znajdowac sie podziemia, tak jak pod czescia miejscowosci. W miejscowosci znajdowaly sie kiedys inne wejscia do podziemi, jednak zostaly zamaskowane, niektore zalane, ze wzgledu na niebezpieczenstwo natkniecia sie na miny. Osoba z ktora rozmawialem nie potrafi wskazac gdzie takie wejscia moglyby sie znajdowac. Postaram sie znalezc troche czasu i zrobic jakies rozeznanie w terenie i jakies zdjecia. Moze uda mi sie porozmawiac ze strozem i wybadac mozliwosc "zwiedzenia terenu", lub odnalezc jakis mieszkancow, ktorzy moga cos wiedziec.

Bylem dzisiaj na miejscu. Teren to klin ktory rozszerza sie w kierunku poludniowym. Klin zaczyna sie ok 500 metrow od drogi Kowary-Karpacz. Swoim wschodnim brzegiem klin przylega do linii kolei towarowej biegnacej z dworca w Kowarach. Podejrzewam ze na terenie fabryki jest bocznica. Wiem ze jeszcze kilka lat temu z tej linii towarowej korzystal jeden z przedsiebiorcow, wlascicel stacji benzynowej.
Teren ma powierzchnie ok 10 ha. Ogrodzony stara, pordzewiala siatka. Jednak slupki sa z betonu i przypominaja te od zasiekow. Czyli na gorze sa zawiniete do wewnatrz terenu.Tak jak pisalem wczesniej na teren mozna wjechac jedna z dwoch bram. Byc moze jest tez jakies inne wejscie. Ogolnie teren, poza miejscem gdzie stoja budynki jest porosniety jakimis habaziami po sam pas. Budynki sa skoncentrowane w jednym miejscu. W oddaleniu ok 200 metrow od ulicy. Na "kompleks" sklada sie kilka budynkow. Sa to typowe hale. Nad caloscia goruje niewysoki, ale bardzo masywny komin wykonany z czerwonej cegly. Budynki znajduja sie na roznych poziomach, sa tam jakby platformy usypane z ziemi.
Udalo mi sie uzyskac namiary na dwie osoby, ktore tam pracowaly. Jedna bardzo dlugo byla elektrykiem. Druga pracowala na stanowisku, przy ktorym znajduje sie wlaz do podziemi. Jest to metalowa plyta. Osoba z ktora rozmawialem pamieta ze byla przy otwieraniu tego wlazu. Podziemia sa zalane. Podobno byla proba wypompowania, ale sie nie udala. W wolnej chwili sie tam przejde i porobie jakies zdjecia, bo jak na razie to ogladalem teren tylko z auta.

Wklejam fragment postu z innego działu, ponieważ odnosi się on do tego obiektu.

Asia1 napisał:

Inna sprawa to podziemna fabryka mająca się znajdować w tej kopalni, gdzie miano jakoby produkować V2, ciężka wodę i bóg wie co jeszcze. W „Maciejowej”, Komarnie, Radomierzu NIE BYŁO ŻADNEJ TAKIEJ FABRYKI . Taka fabryka była natomiast w Krzaczynie (Sylenit), były tam hamownie do silników rakietowych, być może tam coś robiono z uranem wydobywanym w Kowarach. Zakład był w sąsiedztwie Kowar, bardzo silnie strzeżony przez Niemców. W 1943 przystąpiono do budowy podziemnych hall produkcyjnych. Niedaleko zakładu (kilkaset metrów) znajduje się stara kopalnia żelaza (może w złożu występuję też Uran), może coś tą kopalnie łączyło z fabryką ? Jak komuś zależy i się uprze to dostanie się do tej kopalni. Niestety trzeba kilka godzin pokopać. Na sąsiednim wzgórzu jest ładna żyła barytu, może i tam coś Niemcy kopali. Sztolnie na terenie fabryki ponoć wysadzili nasi po jakimś wypadku, gdzie pracownicy próbowali penetrować na własną rękę podziemną część zakładów. Nie pamiętam już jak to było dokładnie z tym wysadzeniem fabryki, ale to jest do sprawdzenia. Nasze służby mocno się tą fabryką interesowały.

Dzieki Slaworow Smile

Mam nadzieje ze w przyszlym tyg spotkam sie z jednym z ludzi, o ktorych pisalem. Chcialbym sie tez wybrac tam i pogadac na poczatek z jakims strozem w sprawie "spaceru" po terenie i zrobieniu kilku zdjec... Jest to dla mnie temat bardzo ciekawy, poniewaz nawet nei spodziewalem sie ze tak blisko mojego domu moze byc tak wazny obiekt.

Buschvorwerk im Riesengebirge: Eine Gemeinde in Niederschlesien von den Kriegsjahren bis zur Vertreibung
książka z 2008r

Dzieki za nazwe, ksiazka w polsce raczej nie dostepna... no i nie wiem czy wszystko bym zrozumial, bo dogadac sie dogadam, ale czy ksiazke zrozumiem to juz inna sprawa... sprobuje sie dowiedziec czy znajomy z de moglby ja dla mnie zdobyc...

W "Sylenit" nie produkowano silników do V-1 i V-2 to pewne.
Powstawały tam części do silników i silniki serii Walter 109-509 i odmian A,B,C prowadzono badania nad paliwem rakietowym o nazwie MYROL
To tak na początek, a dla kamuflażu pracował zakład tekstylny.

Przy okazji wizyty na Osowce zakupilem ksiazke "Wojenne tajemnice Dolnego Slaska". Jest tam rozdzial poswiecony Krzaczynie. Jak to przeczytam to przygotuje jakis artykul badz streszczenie.

Pora na dodanie czegos nowego, bo tematu nie odpuszczam ;p

Bylem tam ostatnio przejazdem wiec sie przyjzalem co i jak. Teraz, kiedy nie ma tak wysokich traw i lisci na drzewach okazalo sie ze teren jest duzo wiekszy niz sadzilem i ma inny ksztalt. Zabudowan tez jest wiecej, czesc stoi w oddali na lekkim wzniesieniu terenu. Widzialem tez jakies pryzmy usypane, ale nie moglem zobaczyc co to, bo snieg jeszcze na nich byl. Zaraz za terenem zakladu zaczyna sie droga, ktora prowadzi na szczyt. Nie jechalem nia bo nie bylo jak (wszytsko zasniezone), ale jesli chodzi o szerokosc to byla ona na tyle szeroka ze duzy samochod sie zmiesci. Jeszcze wyzej w miejscowowsci jest droga, ktora wchodzi delikatnie w zbocze, potem zakreca i pnie sie pare metrow. Wyglada to tak, ze kazdy pojazd po wjezdzie w wybranie od ktorego zaczyna sie droga, po przejechaniu paru metrow i skrecie w kierunku szczytu, moze dojechac do pewnego miejsca w ogole nie zauwazony. A tym miejscem jest widoczne czesciowo z ulicy, duze wybranie w zboczu. Wyglada to jak wybranie na Osowce za kasynem, z ta roznica, ze jest krotsze, szersze i glebsze, w stosunku do szczytu gory. No i z ulicy prawie nie widoczne. Jak tylko zejdzie troche sniegu to sprawdze jak to wyglada z bliska. Zastanawiajacy jest tez szczyt gory. Jest na nim bardzo malo drzew i sa dosc mlode, co w mojej okolicy sie nie zdarza... Chyba ze po prostu ludzie wycinali drzewa na swoje potrzeby.Troszke poszperalem w indeksie naszego archiwum panstwowoego i dowiedzialem sie ze maja dokumenty z lat 1919 - 1945 z urzedu odpowiedzialnego za zarzadzanie i pobieraniem podatkow gruntowych. Bede mial czas to sie wybiore... moze tam cos znajde...

Kolejna relacja:
W ostatnia niedziele wspolnie z dziewczyna sie tam wybralismy, bardziej na spacer niz w celu poszukiwania jakis sladow, ale przy okazji chcialem obejrzec dokladniej chociaz jedno miejsce. Zdecydowalismy udac sie do miejsca, ktore wygladalo jak wybranie. Poszlismy droga, o ktorej wczesniej pisalem. Droga jest dosc krotka, ale ma taka wielkosc, ze bez problemu auto typu "gazik" czy ciezarowka nia przejedzie. Tak jak pisalem droga jest zaglebiona w ziemi na ok 2-2,5 metra, a na szczycie "scian" stoja jeszcze slupki z rozciagnietym drutem kolczastym. Po stanie slupkow i samego drutu wnosze, ze nie jest to ogrodzenie pastwiska, tym bardziej, ze slupki stoja bardzo blisko krawedzi a w okolicy nie ma zadnej powierzchni, ktora moglaby sluzyc do wypasania jakiegos bydla;p Raczje wyglada to na zabezpieczenie przed tym, zeby ktos nie wspial sie po scianie i nie probowal uciec. Droga jest dosc krotka, cos kolo 300 metrow. Droga prowadzi do tego co z ulicy wygladalo jak wybranie. Jednak po wyjsciu na gore okazuje sie ze jest to dosyc spora...zwirownia. Czesciowo zalana. Obecnie jest nieczynna. Ma platformy na roznych wysokosciach. Po jednej stronie obecnie znajduje sie sklad drewna, ktore jest sciagane z lasu. Po drugiej natomiast jest wysoka na ok 10 metrow pionowa sciana skalna. Widac ze zwirownia sluzyla przez jakis czas okolicznym mieszkanom za smietnik, bo widac jak w niektorych miejscach wychodza spod warstwy ziemi jakies ubrania, z wody wystaje zderzak. Znalazlem nawet jakies nikomu juz niepotrzebne fragmenty nagrobka... Z glownej "platformy" mozna przejsc sciezka nizej do podobnego wyrobiska, tam nie bylem. Poszedlem natomiast sciezka wzdluz lasu pnaca sie delikatnie pod gore. W lesie slady scinki drzewa. Wzdluz drogi sa betonowe podstawy pod slupy energetyczne, dosc stare. Niestety napisy na nich sa juz pozacierane. Tylko na jednym udalo mi sie cos odczytac. Idac sciezka wzdluz lasu dochodzi sie do polany. Polana lezy nad zwirownia, pomiedzy lasami. Przez polane biegnie nowa linia energetyczna, w troche innym kierunku. Widac tez pozostalosci po starej drodze i dom w oddali. Dom stary nie wiem czy zamieszkaly. Stoi bardzo daleko od innych zabudowan. To na razie tyle. W najblizszym czasie postaram sie obejrzec druga czesc zwirowni.
Zdjecia wrzuce pozniej lub jutro.

Dobrze, że drążysz temat. Kiedyś się tam wybierzemy, bo ponoć w okolicy są jakieś sztolnie, warte przekopania.

Tak, sztolnie maja byc czescia fabryki. Istnieja przeslanki, ze niemcy sciagneli grupe naukowcow, mieli pracowac wlasnie w sztolniach, ktore byly w pobliskiej gorze. Poza tym podobno w sztolniach moze byc ukryta czesc z dokumentow lub wyposazenia fabryki. Nie wiem na ile to prawda. No i blisko z tamtad do Budnik...
Serdecznie zapraszam Smile

Do Budnik blisko, powiadasz Very Happy