Typologia schronów / ukryć przeciwlotniczych we Wrocławiu

We Wroclawiu jest kilka rodzajow ukryc i schron p.lot
Od najpopularniejszych:
LS_Deckungsgraben (wielosc odmian)(nie ma odpowiednika w PRL)
LS-Keller (ma odpowiedniki w PRL)
LS-Bunker (ma odpowiedniki w PRL)
LS-Tiefbunker (nie ma odpowiednika)
LS-Hochbunker (nie ma odpowiednika)
no i jest jeszcze jeden jedyny LS-Rundbau, ktoremu by sie od biedy, moze nie we Wroclawiu znalazl odpowiednik.

W trakcie dzialan wojennych i krotko po wystepowaly jeszcze schrony, a w zasadzie ukrycia LS-Splittergraben, to znaczy specjalnego profilu i narysu okopy chroniace przed podstawowymi czynnikami razacymi detonacji bomb lotniczych (podmuch i odlamki).

Co to znaczy ze obiekt nie ma, albo ma odpowiedniki,
Otoz okazuje sie ze mysl ukrywania schronow i ukryc pod budynkami bardzo spodobal sie wlodarzom PRL i z luboscia modernizowali we Wroclawiu w latach 1955- 1960 doslownie dziesiatki obiektow, doposazajac je w agregaty FW i roznego rodzaju filtro pochlaniacze, co znow ciekawe, w duzej mierze produkcji niemieckiej! (z magazynow ?)
Podobnie choc na mniejsza skale spodobala sie idea dosc obszernych plytko polozonych niewielkich samodzielnych schronow, niezabezpieczonych przed bezposrednim trafieniem, chociaz ze wzgledu na koszty powstalo ich zaledwie kilka.

Co bardzo ciekawe, jak wiadomo w PRL poziom prefabrykacji doszedl do prawdziwej perfekcji na ogromna skale, zjawisko to nie mialo jednak zadnego wplywu na zaadaptowanie idei LS-Deckungsgraben, zapewne z racji duzych prac ziemnych zwiazanych z budowa takich obiektow.

Z tych samych pobudek nawet jesli planowano to nigdy nie wdrozono do budowy wielkich obiektow porownywalnych z wielkokubaturowymi schronami niemieckimi.

Juz w latach 80/90 stwierdzono ze wiekszosc zaadaptowanych piwnic nie spelnia pokladanych nadzieji, no i latwo ulega degradacji. Chociaz system PRL sam nie budowal szczelin plot, to jednak na swoj sposob dbal o zachowanie tych obiektow w nalezytym stanie.

Wszystko to zdalo sie na nic, poniewaz nieporzadane wtargniecia, i zwiazane z tym predzej czy pozniej, dewastacje powodowaly rozszczelnienia instalacji hermetyzujacej i wentylacyjnej, tak ze na dzien dzisiejszy ani jeden z wroclawskich schronow nie jest przystosowany na wypadek powiedzmy, awarii w zakladach chemicznych, czy tam wykolejenia sie cysterny z amoniakiem....

CDN!

CD do poprzedniego...

Wladze PRL chetnie wykorzystywaly prefabrykaty w budowie umocnien polowych, i takie rzeczy mozna ogladac we Wroclawiu, na poligonie "Soltysowice" przy torze cwiczen pojedynczego zolnierza (bialy budynek) na innym podwroclawskim poligonie, obecnie piaskowni, jest tez zachowana proba zaadaptowania idei prefabrykowanego LS_ Deckungsgraben do roli schronu przedpiersnego.

No Wlasnie, schrony przedpiersne - podczas rozbudowy, i rzutowania w glab pozycji punktu oporu piechoty, zwlascza jesli w sklad punktu mialy wejsc stanowiska dla BWP, urzadzano schrony przedpiersne (przedpiersie to jest ta czesc profilu okopu zwrocona w strone npla.). I co ciekawe, wersja schronu na blachach falistych, przewidziana instrukcja, jest identyczna lub prawie identyczna z instrukcja niemiecka z roku 1896 (! ! !). We Wroclawiu dosc interesujaca wersja schronow przedpiersnych sa nisze w betonowej transzei fortow piechoty.

Jesli chodzi o obajsnienie typologii to odsylam do wlasnej strony, poniewaz nie ma sensu powtarzac tutaj tych samych informacji.

CDN byc moze nastapi

Podstawowa informacja jakiej tu brak, to kryteria tego co jest schronem, i czym sie rozni schron od ukrycia.

Schron jest budowla zapewniajaca pelna ochrone przed skutkami konwencjonalnego nalotu, a takze przed pochodnymi skutkami prowadzenia dzialan bojowych konwencjonalnych, a takze z uzyciem BST - podczas naloltu i konwencjonalnej walki, powstaja duze ilosci gazow i dymow, w wiekszosci szkodliwych dla organizmu ludzkiego, zagrozen zwiazanych z uzyciem srodkow BST nie musze tlumaczyc...
Schron dodatkowo pozostaje w akcji przez dluzszy czas, potrafi bowiem zapewnic personelowi schronienie nie tylko na czas nalotu, ale tez przeczekanie niebezpieczenstwa ewentualnego skazenia, dodatkowo w czasie tym zapewnia normalne funkcjonowanie, jest bowiem wyposazony w odpowiednio przygotowane w tym celu instalacje, w schronach moga sie tez instalowac stanowiska kierowania na roznym szczeblu.
Schron powinien posiadac w koncu wyjscie ewakuacyjne.

W przeciwienstwie do schronu ukrycie jest budowla mniej wytrzymala i pozbawiona wiekszosci walorow schronu, oferuje oslone tylko przed podstawowymi zagrozeniami zwiazanymi z walka konwncjonalna, wzglednie bezposrednimi skutkami wojny atomowej - jako ze nie posiada systemu filtrowentylacyjnego w ogole nie nadaje sie do uzycia w przypadku uzycia BST (wzglednie moze posiadac drzwi gazoszczelne), w ukryciu trzeba przebywac w masce p.gaz. Ukrycie na domiar swoich wad nie nadaje sie do dluzszego przebywania ludzi - brak stosownych instalacji.
Zaleta ukryc jest niski koszt ich budowy.

Do schronow zalicza sie wiekszosc obiektow poniemieckich - wszakze uwaga ! - czesc schronow typu LS-Keller (wieksza czesc) nie posiadala w epoce instalacji czyniacych z nich schrony, klasyfikuja sie wiec jako ukrycia... To samo dotyczy wiekszosci szczelin przeciwlotniczych (LS-Deckungsgraben) - chociaz i tutaj czesc obiektow byla wyposazona w instalacje czyniace z nich pelnowartosciowe schrony.

Wyposazenie -
Ukrycie jak sie juz rzeklo rzadko kiedy wyposazone jest w jakies bardziej skomplikowane wyposazenie, z rzadka wystepuja Wywiewne Klapy Schronowe, zabezpieczajce obiekt a w zasadzie personel ukryty w tymze przed skutkami detonacji w bezposredniej bliskosci (wzglednie przed podmuchem wybuchu A) - za czasow niemieckich uzywano zamiast klap wywiewnych swego rodzaju wentyli, ale o tym pozniej, zblizona konstrukcja PRL byly zawory AZP (o tym wlasnie troche dalej). Jesli w ukryciu wystepowaly ustepy byly to najczescie ustepy suche.

Schron - na wyposazeniu schronu znajduja sie przedewszystkim bardziej zaawansowane urzadzenia wentylacyjne (agregaty filtro-wentylacyjne) oraz musialy posiadac wentyle/klapy wywiewne - w przypadku schronu urzadzenia te poza podstawowa funkcja jaka bylo zabezpieczenie ludzi wewnatrz przd skutkami detonacji w najblizszym sasiedztwie obiektu, zapewnialy tez mozliwosc wykonania wewnatrz schronu nadcisnienia.

Ukrycia za czasow niemieckich nie posiadaly zadnych specjalnych drzwi, w PRL dla ukryc przewidziano montaz drzwi jednego z 8 typow w ramach "planu szybkiego doprowadzenia" drzwi zapewnialy podstawowa ochrone i szczelnosc, o ile wyposazone byly w uszczelke. Standardowe drzwi niemieckie wykonane byly z blachy, zaopatrzone w uszczelke, dwie klamki i wizjer - drzwi prl wykonane byly jako monolityczny odlew stalowy, wyposazony w dwa zamki (gorny i dolny) lub w nowszych modelach w kolo otwierajace oba zamki. Schrony zawsze posiadaly zamontowane juz drzwi, przynajmniej w przedsionkach i wyjsciu ewakuacyjnym - ukrycia z rzadka tylko wyposazano w wyjscie awaryjne, nie traktowano tez tak scisle reguly posiadania dwoch niezaleznych wejsc/wyjsc, w okresie PRL nawet gdy w ukryciu zlokalizowanym w piwnicy realizowano wyjscie awaryjne to najczesciej bylo to szybowe wyjscie tuz przy scianie budynku - niemcy z braku czasu w ogole preferowali ten rodzaj wyjscia ewakuacyjnego.

Agregaty FW - podstawowo sa to trzy typy urzadzen (PRL) FWA49 (RM150), RM200 oraz najbardziej rozpowszechniony RM300 - Pierwszy z wymienionych opracowano w 1949 roku na bazie HESa, tyle ze usprawniono nieco urzadzenie instalujac turbine w pionie, zamiast jak w urzadzeniu niemieckim w poziomie - agregat tez posiada turbine wykonana z aluminium - potrafi w godzine zassac przez pojedynczy zestaw filtorw przy pracy15 ob/min 150m3 powietrza/godzine.
Agregat RM200 posiada zdolnosc obslugi dwoch zestawow filtrow i moze byc obslugiwany przez dwie osoby, posiada tez zdolnosc przylaczenia silnika elektrycznego. Przy wykonaniu analogicznej pracy potrafi zassac 200m3 powietrza - zaprojektowano w 1968, w roku 1968 zaprojektowano ostatni z typowych agregatow - RM 300 posiada on zdolnosc przylaczenia silnika elektrycznego, recznie obslugiwac agregat moze jedna osoba, podobnie jak poprzedni zdolny jest do obslugi dwoch zestawow filtrow, potrafi wprowadzic do schronu 300m3 powietrza, turbine wykonano ze stali.

Klapy wywiewne i zawory przeciwwybuchowe - klapy w dwoch wersjach do kanalu srednicy 150 i 200 mm. Zastosowanie juz omowione - zawory przeciwwybuchowe w przeciwienstwie do klap nie pozwalaja na wytworzenie w schronie nadcisnienia, potrzebnego do zabezpieczenia obiektu przed atakiem chemicznym - zawory tego typu sila rzeczy nie wystepuja w obiektach poniemieckich, albowiem sluzyly jak mozna sie domyslec do zabezpieczenia schronu przed fala nadcisnienia zwiazanego z detonacja bomby atomowej - fala nadcisnienia mogla sie dostac do schronu tylko przez czerpnie powietrzna, wiec tylko to urzadzenie nalezalo zabezpieczyc zaworem - polegalo to na tym ze tloczek z aluminium mogl poruszac sie na sprezynie, a we wczesniejsszych modelach na wiorach aluminiowych w przestrzeni odpowiednio dopasowanego kanalu wykonanego z rury stalowej - po przejsciu fali nadcisnienia nastepowalo odblokowanie kanalu poprzez rozprezenie sprezyny/wior.

Schron w przeciwienstwie do ukrycia zawsze zaopatrywano w mokre urzadzenia sanitarne, tudziez inne przydatne wyposazenie.

Tak przedstawia sie sprawa rozroznienia czasu powstania obiektu ze wzgledu na wyposazenie.

CD byc moze nastapi