Kamienna Góra - sztolnie pod Górą Zamkową

Jednym z podziemnych obiektów w Kamiennej Górze jest ten znajdujący się pod Górą Zamkową (często mylnie nazywaną Górą Cmentarną).

[link widoczny dla zalogowanych]
Źródło: geoportal

Obecnie dostepne jest jedno wejście znajdujące się w komórce na tereniej jednej z prywatnych posesji. (nr 2 na rysunku)

[link widoczny dla zalogowanych]

Schemat sporządzony przez wojsko, lata 70te.

[link widoczny dla zalogowanych]

Oba wejścia zaczynają obudowane cegłą łuki za którymi jest również obudowany cegłami krótki korytarz, w dalszej części umiejscowiono przeciwgranatniki z grubego betonu. W tunelach widoczne są pozostałości torów kolejki. Łączna długość spenetrowanych wyrobisk to około pół kilometra.

Według planów obiekt miał mieć 12 wejść, bez wątpienia tuż po wojnie dostępne były inne wejścia (czy też raczej - początkowe fragmenty planowanych wejść) jednak budowa domów jednorodzinnych przy skarpie przyczyniła się do ich zasypania. Na pewno istniało wejście położone najniżej, wychodzące ze skarpy tuż nad rzeką (na planach oznaczone numerem 3), zostało ono jednak zasypane lub zawalone. Wyloty wentylacyjne miały być umiejscowione w kryptach cmentarza istniejącego na górze, istnienie wejścia do kompleksu z kaplicy cmentarnej nie znajduje potwierdzenia na planach. Planowano także wydrążenie szybu. Inne, nieco mniej prawdopodobne spekulacje mówią o drugim poziomie, a także o możliwości przejścia w latach siedemdziesiątych podziemiami aż w okolice nowego kościoła (istniała tam "strzelnica" z niezbadanymi podziemiami które miały być dostepne po wojnie) jednak jest to bardzo mało prawdopodobne. Wspominano też o istnieniu "kilkadziesiąt metrów wyżej" ("wyżej" czyli nad obecnym systemem czy też "wyżej" na mapie - nie wiem. Obiekt nie ma nad sobą kilkudziesięciu metrów skał, a jeżeli chodzi o kierunek na mapie to może to potwierdzać rozpoczęcie drążenia wejść od strony ul. Wałbrzyskiej) fragmentu sztolni.

Nieznane jest przeznaczenie kompleksu. Oczywiście wśród przypuszczeń eksploratorów odnajdujemy pełen wachlarz - fabryka, centrum badawcze, skrytka depozytów, schron, szpital. Ostatnie dwie ewentulaności są najbardziej prawdopodobne (wskazuje na nie liczba i rozmieszczenie planowanych wejść oraz położenie w centrum miasta). Zwraca się uwagę na podobieństwo do obiektu w Jeleniej Górze pod Górą Kościuszki (szpital - schron).
Dla porównania plan podziemi w Kamiennej Górze oraz w Jeleniej Górze, zwraca uwagę ilość wejść - obiekt w Jeleniej Górze, mimo, że miał teoretycznie przyjmować 6 tyś. osób dysponował jedynie trzema wejściami.

[link widoczny dla zalogowanych]

Kamienna Góra, ul. Zamkowa

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Jelenia Góra, Góra Kościuszki

Marek Lubicz-Woyciechowski w jednym z artykułów "Odkrywcy" twierdzi, że drążono nie jeden lecz dwa oddzielne obiekty jednak nie znajduje to potwierdzenia na planach skopiowanych przez polskie wojsko z planów niemieckich. Fragment podziemi dostępny dzisiaj miał być jednym z nich, natomiast autor twierdzi, że miał okazję widzieć i zapamiętać plan drugiego obiektu do którego "trzy wejścia znajdowały się w skarpie nad brzegiem rzeki Zadrny".

[link widoczny dla zalogowanych]

Jednak wystarczy porównać szkice z planem umieszczonym wyżej by zobaczyć, że są to dwa fragmenty tego samego kompleksu. Nie mógłby to być też wspomniany drugi, niższy poziom, ponieważ ew. wejścia w skarpie nad rzeką (z których tylko jedno widnieje na planach przerysowanych z planów niemieckich) mają tylko kilka metrów przewyższenia nad znanym poziomem.

W latach 1972-74 przeprowadzono badania terenowe podziemi zainicjowane przez majora SB Stanisława Siorka, których jedynym interesującym wynikiem było sporządzenie ww. pełnej inwentaryzacji sztolni wraz z opisem na co można by je przeznaczyć. Korzystano z niemieckich map (a raczej planów projektowych): "(...) Bodajże w 1973 r. z mojej inicjatywy przygotowywano wyprawę do Kamiennej Góry celem przebadania podziemnych wyrobisk, na które posiadałem niemiecką dokumentację czyli plany sztolni podziemnych trzech fabryk. Trzeba było przekopać się przez zawały i sprawdzić czy za nimi dalej biegną tunele, które figurowały na planach. (...)". Według Wojciecha Stojaka "wyprawa" ta miała na celu jedynie promocję pana Siorka, tym niemniej nie wydaje mi się, że eksploracja była całowitą farsą, zwłaszcza, że dysponowano niemieckimi planami. Tunele pod Górą Zamkową, mimo iż miały być połączone z innymi, nie noszą śladów budowy takich przejść. Nigdzie w dostępnym tunelu nie widać śladów szybów wentylacyjnych czy połączeń między korytarzami znajdującymi się na różnych poziomach. Strop wszędzie wydaje się być lity, podobnie jak przysypany ziemią, noszącą ślady kolejki do wywozu urobku.
Przypuszczam, że sprawdzono przynajmniej część zawałów i przodków, a powstałe plany oddają mniej więcej sytuację - w wielu opisach eksploratorów zainteresowanych tematem Landeschut pojawiają się wypowiedzi w stylu "(...) miał znajdować się tam szpital na 900 łóżek (...)" i faktycznie, z tym, że najprawdopodobniej także i dla Niemców "miał się znajdować" ponieważ zwyczajnie nie zdążono z jego drążeniem a dzisiejsze wyrobiska to jedyne lub niemal jedyne jakie istnieją Smile

.

[link widoczny dla zalogowanych]

Kolor czerwony - obudowa betonowa
Kolor zielony - obudowa murowana
Korytarze zaciemnione to fragmenty istniejące, natomiast jaśniejsze - wyrobiska projektowane.

Oczywiście nie musimy zawierzać tym dokumentom. Badania w latach siedemdziesiątych mogły przecież być jedną wielką farsą podczas której "eksploatorzy" zaglądali za winkiel po czym odfajkowywali kolejne przodki, nie wiem też niestety skąd pochodzą i na ile są wiarygodne wcześniejsze niemieckie plany, na podstawie których Siorek (major SB!) szkicował wersję polską. Pewne wątpliwości istnieją też np w kwestii wyjść w stronę ulicy Wałbrzyskiej (górne wyjścia na planie) - po nałożeniu ich na mapę wydaje się, że nie mogłyby one wychodzić w tym miejscu (zbyt duże przewyższenie względem wejść od drugiej strony). Wątpliwości mogłyby rozwiązać lepsze skany tych dokumentów (jeżeli ktoś nimi dysponuje - proszę się nie krępować
Smile

)

I jeszcze kilka zdjęć:

[link widoczny dla zalogowanych]

Widok na nowowybudowane budynki, za nimi wejście nr 1.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wejście nr 2 także znajduje się za domkami jednorodzinnymi

[link widoczny dla zalogowanych]

Nieco dalej inne "wejście" pełniące aktualnie rolę schowka. I to jak zamaskowanego Very Happy

[link widoczny dla zalogowanych]

Pozostałości betonowych podstaw przy "wejściu"

[link widoczny dla zalogowanych]

Oraz fragmenty omurówki nad nim

Żródło: internet, Odkrywca 12/04

Fragment legendy ww. planów sporządzonych podczas inwentaryzacji sztolni nie pozostawia wątpliwości co do przeznaczenia obiektu w centrum Kamiennej Góry Smile

[link widoczny dla zalogowanych]